Jaki gatunek kawy do ekspresu ciśnieniowego, metody przyrządzania.
Zanim wybierzemy dla siebie odpowiednią kawę i wypijemy filiżankę „małej czarnej”, musimy pamiętać o kilku czynnikach wpływających bezpośrednio na jej finalne walory smakowe i aromatyczne.
Po pierwsze bardzo ważny jest kraj pochodzenia kawowych ziaren. Jeśli nie jesteśmy w stu procentach pewni ich jakości, warto zasugerować się lokalizacją plantacji, skąd zostały pozyskane. Najcelniejszym trafem będą kraje Afryki Południowej, większość Ameryki Łacińskiej i kraje Półwyspu Arabskiego.
Główne gatunki kawy
Dwoma głównymi gatunkami są Arabica i Robusta, które znaleźć można niemal na całym świecie.
- Arabica uchodzi za kawę ekskluzywną i bardzo pożądaną na rynku konsumenckim, w którym ma około 70% udziału. Jej ziarna cechują się wysoką jakością aromatu, niską kwasowością oraz niższą zawartością kofeiny. Pierwotnie była hodowana w Jemenie na Półwyspie Arabskim oraz w Etiopii. Najczęściej jest uprawiana na wysokości kilkuset metrów n.p.m. i potrzebuje do rozrostu odpowiedniej temperatury, najlepiej w granicach od 15 do 24 stopni Celsjusza przy opadach w granicach 1500 mm w skali roku. Jest zauważalnie droższa niż inne gatunki.
- Robusta natomiast pochodzi ze środkowo-zachodnich regionów Afryki, choć można ją spotkać również w Brazylii (odpowiedzialnej za wytwarzanie 1/3 światowego rynku), Indonezji czy Wietnamie. Jest znacznie prostsza w hodowli i posiada mniejsze ziarna, przez co można ją nabyć w odpowiednio niższej cenie.
- Ciekawą odmianą jest natomiast Liberica, która – jak sama nazwa wskazuje – została odkryta w Liberii. Wysokość jej krzewu może osiągać wysokość 9 metrów, a owoce są zauważalnie większe niż w przypadku poprzedniczek, a co za tym idzie niestety niezbyt drogie i mało aromatyczne. W celach oszczędności i optymalnego zestawienia właściwości pobudzających ze smakowymi producenci najczęściej mieszają je ze sobą w różnych konfiguracjach.
Odmiany warte uwagi
Powyższe gatunki również dzielą się na poszczególne odmiany np.: Bourbon, Catuai, Typica, Caturra, Pacamara, Elefante, Mundo Novo, Icatu, Limu, Sidamo, Yirgacheffe, Rasuna czy Pacas itp. Te z kolei ulegają dalszej kategoryzacji, np. najstarsza z wyżej wymienionych odmiana Typica występuje w gatunkach: Amarello de Botucatu, Blue Mountain, Bergandal, Java, Kent, Kona, Guatemala, Maragogype, Pache Commun, Pluma Hidalgo, Sumatra, San Ramon, Sao Bernando i Villalobos. Różnią się one między innymi miejscem pochodzenia, dostępnością, ilością zbiorów rocznych, wymogami w trakcie uprawy, rozmiarem, barwą itp.
Metody przetwarzania
Skoro jesteśmy już zaznajomieni z gatunkami kawy, pora zająć się formami ich przetwarzania, by wyłonić niekwestionowanego lidera. Należy pamiętać, że każdy rodzaj obróbki mechanicznej, ciśnieniowej lub termicznej pozbawia kawę części cech smakowych i zapachowych. Każde rozdrobnienie rzutuje na nasze wrażenia płynące z konsumpcji. Na podstawie tego kryterium możemy wyróżnić:
- kawę mieloną (sypaną) – powstającą poprzez zmielenie ziaren kawy palonej, pozostawiającą po sobie fusy, bardzo wygodną w użyciu i od razu gotową do zaparzenia, niestety bardzo szybko wytracającą aromat i mocno okrojoną,
- kawę paloną (naturalną, ziarnistą) – w postaci świeżych nasion krzewu kawowego, wydzielających specjalne olejki w procesie prażenia, co decyduje o jej smaku i nadaje wyrazistości, niezawierającą żadnych sztucznych dodatków ani niepoddawaną intensywnym procesom technologicznym, przez co znacznie zdrowszą niż konkurentki, mającą szerokie grono zwolenników na całym świecie, wymagającą zastosowania ekspresu do przyrządzenia z niej naparu, ale odznaczającą się najwierniejszym zachowaniem pełni oryginalnego smaku, co znajduje także odbicie w jej stosunkowo wysokich cenach,
- kawę rozpuszczalną – będącą jedynie ekstraktem kawy naturalnej, bardzo prostą i szybką w przygotowaniu, ale jednocześnie najmocniej przetworzoną poprzez zupełne rozkruszenie ziaren i pozbawioną wielu pozytywnych cech zmysłowych, niewymagającą mielenia ani parzenia, a jedynie dodatku strumienia gorącej wody,